امروز : پنج شنبه, 09 فروردين 1403

shahre-hoshmand         

91/10/11= = = = کارتون تریبون مردمی است برای مردم

 

کارتون تریبون مردمی است برای مردم

امیر سهیلی
====================================================

 

آیا آثار کارتون و کاریکاتور و بالطبع آثار ژورنالیستی دارای موضوعات خاص سیاسی و اجتماعی و اقتصادی باعث میشود ناخواسته و نا آگاهانه منفعت عده ای را تأمین و خود آثار کارتون تبدیل به یکی از ارگان جنگ سایبری هر کشوری گردد!؟ آیا به چالش کشاندن یک موضوع بمعنای مخالفت با آن دیدگاه خاص است؟ آیا کشیدن قلک خوک ایجاد سنگر در برابر نظام مارکسیسم و کشیدن داس و چکش نیز متقابلأ ایستادن در برابر نظام امپریالیسم خواهد بود؟ آنچه باعث میشود هنر کارتون از زوایای گوناگون مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد عمومأ به دیدگاه محتوایی آن برمیگردد. در قرن ۱۹ میلادی که کاریکاتور به آن معنای خاص خود به اوج شهرت رسیده بود مدیون کاریکاتوریستها یا به امروزی تر کارتونیستهایی بود که به وضع موجود اعتراض گسترده ای داشتند و این ناشی از فشارهای سیاسی و اقتصادی و اجتماعی شدیدی بود که حکومتهای وقت بدنبال آن بودند. کشیدن کاریکاتور استالین و طرح موضوع آن با هدف نشان دادن اوضاع اسف بار سیاسی و اجتماعی و حتی اقتصادی موجود بود و صرفأ به ترسیم قیافه ای مضحک و خنده دار ختم نمیشد که جمعی با دیدن آن از خنده روده پر شوند! کارتون خود بخشی از طنز پیش رویی است که در قالب تصویر هویت خود را نشان میدهد و اصالتأ با ورود مشکلاتی که بدنه بشر را به خود گرفتار میکند مردم و بالاخص هنرمند کاریکاتوریست یا کارتونیست بدان هویت خاصی میبخشند که حربه صرفأ بخش طنزآمیز در کنار انتقاد به شکلهای گوناگون اجتماعی و حتی طنز سیاه قرار گیرد! اگر گفته میشود کارتونیست هنرش را بخاطر کسب درآمد جایگزین هدف اساسی ، یعنی انتقاد به شیوه ای که برای توده ای بزرگ از مردم نباشد در خدمت نمیگیرد بواقع از اصول و قوانینی که کارتون بر آن اساس پی ریزی شده است دور مانده است! در کشور دانمارک یا فرانسه کشیدن کارتون مربوط به پیامبر اسلام باعث جریحه دار شدن قلب مسلمانان سراسر دنیا شد و این ربطی به ضعف وجودی و ساختاری کارتون ندارد که چرا فلان کارتونیست بجای انتقاد به فضای جدایی انسان در قرن موجود و مقابله با پدیده شوم خود برتر بینی انسانها از لحاظ مذهب و رنگ پوست و گرسنگی و سیری و استعمار و ... خود سرباز خط مقدم نظام آپارتاید میشود. ورود نگاه تجاری به کارتون و سواستفاده از اصل آزادی بیان از آفاتی است که همواره از سوی دولی به قانون گذاشته میشود که تزریق پول به برخی" تجار کارتونیست! "وی را بسمت و سوی اهداف متعصبانه خود رهنمون میسازند. و یا اینکه کارتونیست بخاطر نبود درآمد به سمت تریبونهایی هدایت میشود که با وجود کمترین بهره پولی بیشترین سود را به جیب فرماندهان خود سرازیز میکنند! هر دوی این آفات از سوی کسانی طراحی و "کارتون مطبوعاتی" بعنوان یکی از مهمترین بخشهای کارتون در حوزه ژورنالیست که پدید آمدن آن با تولد خود کاریکاتور معنا میشود،میتواند خواستگاه احزاب،نگرشهای قومی،مذهبی،ملی و مکاتب گوناگونی باشد که به استفاده از قلم کارتونیست فوق الذکر ترغیب میشوند و حتی کارتون های نمایشگاهی نیز با طرح موضوعات دارای یک جواب مشخص غیر علنی!!! با هدف رسیدن به سر منزل خویش از هیچ کوششی در جهت رسیدن به چشم انداز خود کوتاهی نمیکنند. به جرأت میشود گفت طرح موضوعات کلی و آزاد و رها ساختن روح کارتونیست از قیود میتواند اصالت کارتون را به نحو احسن نمایش دهد او را از یک سرباز خط مقدم به یک شهروند روشنفکر ارتقای درجه دهد! بعنوان مثال طرح موضوع"رسانه ها" در اکثر جشنواره ها با در نظر گرفتن پارامترهای مفید یا مضر آن در اکثر موارد مضر بودن آن قسمت اعظم آثار نمایشگاهی است و دیدگاهای مشروط به شرط در مفید یا مضر بودن و یا مفید بودن و یا نگاه های فلسفی و روشنگرانه کم به چشم میآید و این بدلیل همواره نیمه خالی لیوان را دیدن است و در نهایت انتقاد را بمعنای بدگفتن از یک چیز و یا شی معنا کردن است در حالیکه" نقد کردن" یک مسأله موضوع میباشد.گاهأ مشاهده شده است که با ورود یک اسپانسر خاص به بخش تأمین مالی جشنواره نیز آثار ورود به نمایشگاه با تمایز خاصی به نحوی انتخاب میشوند که با اهداف جشنواره فقط بخوانند!!! و هنر کارتون از یک هنر رها و آزاد و برخوردار از تمامی تفکرات سازنده چه بخورد به اهداف یا نخورد به یک گوشه از لوگو یا آرم اسپانسر متبوع تبدیل شود! و این یکی از دلایلی است که منجر به تکراری بودن، خسته کنندگی و نبود خلاقیت در آثار میگردد . در مقابل در حالیکه طرح موضوع "آلودگی هوا" به لحاظ اثبات مضر بودن بر کسی پوشیده نیست و حتی نگاه های روشنفکرانه در این باره وجود دارد اثرات به مراتب بهتری را در خود می نمایاند و این ناشی از نبود آن حصارهای فکری درست شده در برخی موضوعاتی است که اگر با دیدی وسیع تر و رهاتر بدان نگریسته میشد چه از جانب نهادهای مسوول برگزاری جشنواره و چه خود کارتونیست پیشرفت و رشد کارتون بیشتر از اکنون به تعالی لازم رسیده بود. دریک بخش دیگر در مقابل قرار دادن تفکر کارتونیست با تفکر مورد نقد داده شده وی هست! در جهان کنونی نظام سرمایه داری مورد انتقاد کارتونیستها چه در وال استریت، افت ارزش دلار و یورو،بی ثباتی در اوضاع کشورهای اروپا از لحاظ سیاسی و اقتصادی مانند یونان و ... قرار گرفته است اما این بمعنای نفی یا تأیید قطب مخالف آن یکی نظام مارکسیسم نخواهد بود چنانچه اگر کسی از گرمای شدید گله میکند طالب سرمای شدید نخواهد بود. به چالش کشاندن و
دلایل افت و اضمحلال یک مکتب و یا هر ایدلوژی در آثار یک کارتونیست در واقع آزادی بیانی است که برای روشن شدن حقایق میباشد; آنهم از دیدگاه کارتونیستی که با نقد آن ایدلوژی و به تصویر در آوردن حتی گوشه ای از آن مخاطب را دعوت به تفکر و اندیشه مینماید.

====================================================

 

 

نوشتن دیدگاه


تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید

.

radiosite11chelegi

ایران کارتونتبریز تونشیرین طنز